住みやすい日本を創るための情報発信番組
HÃY AN NHIÊN MÀ SỐNG

2022年5月 (第2回)「日本のお香について」
Tháng 5 năm 2022 (lần thứ 2) “Đôi nét về các loại hương của Nhật”

皆さん、こんにちは。今回もベトナム夢KOBEのAnh ThưとHayashi Takayaが日本に暮らすベトナム人に役立つ情報をお伝えします。
Xin chào quý vị và các bạn! Anh Thư và Hayashi Takaya của VIETNAM yêu mến KOBE xin được tiếp tục chia sẻ những thông tin hữu ích cho người Việt hiện đang sinh sống tại Nhật Bản trong chương trình ngày hôm nay.

2022年5月1回目の番組では宝塚歌劇について紹介しました。5月の初めにはゴールデン・ウィークと呼ばれる祝日がありました。休みだった方は、どこか、いつもは行かない場所に出かけましたか?
Chương trình lần thứ nhất của tháng 5/2022, chúng tôi đã chia sẻ về đoàn kịch Takarazuka. Đầu tháng 5 có những ngày nghỉ lễ gọi là tuần lễ vàng. Quý vị được nghỉ có đi đâu không, có đến nơi nào mình chưa từng đi hay không?

日本に暮らしている皆さんは、街の中で「鯉のぼり」を見た人がいるかもしれません。鯉のぼりは「端午の節句」を祝うためのものです。ベトナムでは端午の節句は旧暦で祝いますが、日本では新暦の5月5日に祝います。
Trong số quý vị đang sống tại Nhật, chắc hẳn có người đã từng thấy “Koi nobori” “Cờ cá chép” trên đường. Cờ cá chép là đồ vật dùng để chúc mừng “Tango no sekku” “Tết đoan ngọ/ lễ hội dành cho bé trai”. Ở Việt Nam người ta ăn tết đoan ngọ theo lịch âm, còn ở Nhật thì ăn mừng ngày 5 tháng 5 dương lịch.

現在、5月5日は「こどもの人格を重んじ、こどもの幸福をはかるとともに、母に感謝する」ための祝日です。ちまきや柏餅を食べます。
Hiện nay, ngày 5 tháng 5 là ngày lễ để “coi trọng nhân cách của trẻ em, cùng với chúc phúc cho con trẻ sẽ là sự cảm ơn đến những người mẹ”. Người ta sẽ ăn bánh chimaki và kashiwa mochi.

男の子がいる家では五月人形を飾ります。今年、このような風習を見たり体験したりした人もいると思います。まだ体験していない人は来年、街の風景を観察して、日本のちまきや柏餅を食べてみてはいかがでしょうか。
Gia đình nào có bé trai sẽ trang trí búp bê tháng 5. Năm nay, tôi nghĩ cũng có người đã xem và trải qua phong tục như thế này. Còn những người chưa có trải nghiệm này thì hãy thử quan sát quang cảnh đường phố và ăn bánh chimaki, kashiwa mochi của Nhật xem sao.

さて、5月2回目のテーマも日本文化に関するテーマです。今回は、Anh Thuさんが「日本のお香について」話をしてくれます。
Số phát sóng lần 2 của tháng 5 này cũng là một chủ đề liên quan đến văn hóa Nhật Bản, đó là nội dung mang tên “Đôi nét về các loại hương của Nhật”.

それではAnh Thuさん、よろしくお願いいたします。
Khi nói đến hương, đa phần chúng ta thường nghĩ đến các loại như hương nén dài, hương vòng thường được thắp ở chùa, trên bàn thờ và trong các dịp như tảo mộ, tang lễ. Ở Việt Nam, thường người ta không nói “văn hóa hương” nhưng ở Nhật lại có “văn hóa hương”, “hương đạo”. Sau chương trình hôm nay, chúng tôi hy vọng quý vị có thể hiểu và cảm nhận được một trong những nét độc đáo của văn hóa Nhật Bản.
お香といえばお寺・仏壇・お墓などまたはお盆やお葬式で焚かれる線香と巻線香のイメージが浮かんでくるかもしれません。ベトナムでは「お香文化」は一般的ではありませんが、一方、日本には「お香文化」と「香道」(こうどう)があります。今回の番組を通じて、日本文化の特別な点の一つを知ってくれればいいと思います。

Trước tiên là về cách gọi. Người Nhật thường dùng từ “o-koh” để nói về hương. Cụ thể hương nén sẽ là “o-senkoh”. Họ luôn thêm chứ “o” phía trước để thể hiện sự thành kính, cũng giống như “o-cha”, “o-soba”, “o-udon”. Với người Nhật, những thứ này đều phải được nâng niu và tôn trọng vì chúng góp phần tạo nên bản sắc văn hóa đất nước.
まず、呼び方です。日本人は「お香」と言います。棒状のお香は「お線香」と言います。「お」という言葉を「こう」の前に加えることで、その物に対する尊敬を表しています。例えば、お茶・おそば・おうどんという言葉が聞いたことがあると思います。日本人にとって国の文化の特色を表現するこういう物を大切にしたり守ったりするのは大事なことです。

Quý vị có biết ngày nào là ngày kỉ niệm của hương Nhật không? Đó là ngày 18 tháng 4. Lý do vì sao người ta chọn ngày này là dựa trên các nét cấu thành nên chữ kanji “koh” khi được phân tách ra sẽ thành các số 1-8. Thật đơn giản nhưng khá thú vị phải không? Nghe đến đây chắc hẳn chúng ta sẽ tò mò rằng vậy ngày hương Việt Nam là ngày mấy nhỉ? Mình đã thử tra cứu nhưng vẫn chưa biết câu trả lời.
日本のお香の日はいつかご存じでしょうか。4月18日です。なぜ18日であるかというと「香」という漢字を分解してみれば一・十・八・日が見えます。簡単な理由ですが面白いですね。ここまで聞いている方は「ではベトナムのお香の日は何日ですか」という質問があるかもしれません。私は調べてみましたが、なかなか答えが見つかっていません。

Vậy hương Nhật có từ khi nào? Đầu tiên là ghi chép về khúc gỗ trầm hương trôi dạt đến hòn đảo Awaji khoảng năm 594-595 được người dân đảo lúc đó đem về. Khi đốt lên thấy mùi thơm ấn tượng tỏa ra thì họ vô cùng bất ngờ. Sau đó nhờ sự lan rộng của đạo Phật từ Trung Quốc vào Nhật Bản mà hương được sử dụng nhiều hơn, đặc biệt trong mục đích tín ngưỡng, tẩy uế, v.v…
日本ではいつからお香を使っているのでしょうか。594年から595年に淡路島に漂着した沈水という香木があって当時の島民がそれを持って帰りました。火をつけたらすごくいい香りが空気に漂ったので、みんな驚いたそうです。それから中国から伝わった仏教が普及したことで、宗教礼儀を行ったり清めたりするためにお香がより多く使われるようになりました。

Khoảng thế kỷ thứ 12-17, thời của các võ sĩ samurai, họ dùng hương để khử đi những điều uế bẩn cho các bộ áo giáp, mũ chiến của mình. Không những thế, tầng lớp thượng lưu bấy giờ cũng coi hương như một thú vui tao nhã. Trong truyện cổ Genji nổi tiếng còn có chi tiết về trò chơi đoán hương. Nhưng đến thời Edo, Meiji, tức là sau thế kỷ 17 trở đi, hương không còn sức ảnh hưởng mạnh như trước đây. Tuy nhiên, “văn hóa hương” nay vẫn đang tồn tại là được gìn giữ hết sức quan trọng.
12世紀から17世紀の侍・武士の時代には、お香は甲冑(かっちゅう)を清める時に焚かれました。それだけではなく、当時の富裕層・大名はお香を趣味として楽しみました。有名な源氏物語の中にお香を当てるお香ゲームが書かれました。しかし、江戸時代・明治時代に入ってから、つまり17世紀以降、お香の影響力が弱まってきました。と言っても「お香文化」は今でも存在し、大切に保存されています。

Hương truyền thống của Nhật thường có thành phần thiên nhiên từ cây cỏ. Các loại hương cao cấp đắt tiền sẽ có lớp nền là gỗ trầm hương được nhập khẩu từ các nước nhiệt đới trong đó có Việt Nam, Indonesia.
伝統の香料はほとんど天然の草根木皮です。高級で値段が高いお香はベトナムやインドネシアなど熱帯雨林のある東南アジアから輸入される沈香をベースにしています。
Còn các loại hương khác sẽ có lớp nền là gỗ hương đàn, xuất xứ Ấn Độ là chính. Cuối cùng là sự hòa trộn hợp lý từ các thành phần như: quế, hồi, hương tử, long não,v.v…
そのほかは白檀がベースとなったお香があります。多くの白檀はインドから輸入されています。最後は桂皮、大茴香(だいういきょう)(八角)、丁子(ちょうじ)、竜脳(りゅうのう)、乳香(にゅうこう)などの異なる香料をブレンドしたお香です。
Tuy nhiên, theo thị hiếu của khách hàng mà các hãng hương đã sáng tạo ra nhiều loại hiện đại khác bằng cách sử dụng cả các thành phần điều chế được cho phép không ảnh hưởng đến sức khỏe, ví dụ như có hương mùi hoa hồng, mùi cam quýt, mùi vanila v.v…
しかし、お客の嗜好に答えて現代的な雰囲気をもたらすお香を作る時、健康に悪い影響がない合成香料も使用されています。たとえば、ローズの香り、柑橘系の香り、バニラの香りなどがあります。

Hương Nhật chia làm 3 loại: hương cháy trực tiếp, hương cháy gián tiếp, hương ở nhiệt độ thường. Người Nhật ngày nay thường sử dụng hương nhiều hơn trong cuộc sống hàng ngày, ví dụ như đặt trong phòng khách, khi thiền, tập yoga v.v…
お香は3種類に分けられています。直接火をつけるタイプ、間接的に温めるタイプ、常温で香るタイプです。今日本人はより多く日常生活でお香を使っています。たとえば、リビングルームで焚くお香、瞑想やヨガの時間に使用するもの、タンスや引き出しに入れる匂い袋などです。

Hương cháy trực tiếp: tức là cần phải châm lửa ở đầu hương để hương cháy rồi mùi thơm mới tỏa ra. Loại này có các hình dáng như: thanh nén dài từ 7cm-33cm, hình nón, hình xoắn ốc, hình vòng. Điểm khác biệt lớn nhất với hương nén Việt Nam là hương Nhật không có lõi tre bên trong, cháy hết chỉ để lại tàn tro chứ không có chân hương.
直接火をつけるタイプ:火をつけないと香りが出ないタイプです。色々な形があります。7cm~33cm棒状、コーン、渦巻き、巻きという形です。ベトナムのお香と一番違う点は竹芯がないということです。したがって、燃え終わったら灰しか残らないです。

Hương cháy gián tiếp: loại hương chỉ cần đặt lên tro ấm là sẽ tỏa hương. Đây là loại hương hầu như chỉ dùng trong các buổi trà đạo. Nó có thể là mảnh trầm hương, đàn hương (koh-boku) hoặc dạng viên tròn nén (neri-koh), cũng có khi là hình dễ thương (in-koh).
間接的に温めるタイプ:事前に温められる灰に置くだけです。茶会でよく使われるタイプです。例として、沈香・白檀割といった香木(こうぼく)、または練香(ねりこう)、かわいい形をした印香(いんこう)が取り上げられます。

Hương ở nhiệt độ thường: là các loại túi thơm.
常温で香るタイプ:匂い袋

Nhật có hương đạo. Người ta còn nói là “nghe hương”. Nghi thức này sẽ được tiến hành một cách trang trọng trên chiếu tatami theo quy tắc và bộ dụng cụ nhất định. Điều quan trọng là khi “nghe hương”, ta phải thực sự tập trung và tĩnh tâm để đoán xem mùi hương mình đang thưởng thức có đặc điểm gì.
日本には「香道」があります。「聞香(もんこう)」とも言います。決まったルールや道具があって畳で真剣に行われる儀式です。大事なのは「お香を聞いて」、お香の特徴を理解できるようにあなたが落ち着いて集中することです。

Hôm nay, chúng tôi chỉ đưa ra một vài nét cơ bản về hương Nhật mà thôi bởi vì nếu kể thêm về chủ đề này có lẽ sẽ rất dài. Hy vọng rằng số phát sóng lần này như một gợi ý giúp quý vị có thêm mối quan tâm về nét độc đáo trong văn hóa Nhật Bản.
日本のお香についてもっと話したらすごく長くなるため今日ちょっとだけお伝えしました。今回の番組はヒントとして日本文化の特色にもっと興味をもってくれればうれしく思います。

それではまた次回、番組でお会いしましょう。
Chương trình đến đây là kết thúc. Xin chào tạm biệt và Hẹn gặp lại!